Μαριάνθη Λιάπη

H Malala Yousafzai έχει πει πως «οι εξτρεμιστές φοβούνται τα βιβλία και τα μολύβια. Τους φοβίζει η δύναμη της μόρφωσης και οι γυναίκες. Φοβούνται τις γυναίκες. Η δύναμη της γυναικείας φωνής τους τρομάζει». Ίσως γιατί οι γυναίκες, τελικά, μπορούν να κάνουν τα πάντα και το αποδεικνύουν καθημερινά, μέσα από κάθε τους ρόλο.

Σε κάθε χώρα η γυναίκα δυναμώνει και εξελίσσεται. Ξεκίνησε από σκληρούς αγώνες για τα δικαιώματά της (αγώνες που δίνει ακόμα και σήμερα) και έφτασε να διαπρέπει σε κάθε τομέα, μακριά από κάθε προκατάληψη και στερεότυπο. Τα τελευταία χρόνια, κατάφερε να υψώσει τη φωνή της μέσα από το κίνημα του #MeToo και να πει, με τρόπο εκκωφαντικό, ιστορίες που αποσιωπούνταν για χρόνια.

Οι γυναίκες δεν γιορτάζουν μόνο στις 8 Μαρτίου. Για την ακρίβεια δεν θα έπρεπε να γιορτάζονται καν. Θα έπρεπε να έχουν την επιλογή να μην είναι τέλειες, να μην είναι «ηρωίδες», να μη χρειάζεται να αποδείξουν τίποτα, σε κανέναν. Να είναι ελεύθερες να είναι ό,τι θέλουν.

Σε μια πατριαρχική κοινωνία, όμως, που τις ήθελε υποταγμένες, σε συγκεκριμένα πλαίσια και καλούπια, οι γυναίκες χάραξαν τον δρόμο προς τη χειραφέτησή τους. Για αυτό και αξίζει να γιορτάζονται για κάθε προσπάθεια να αποδείξουν την επάρκεια του φύλου τους, αλλάζοντας επιτέλους αντιλήψεις και συνειδήσεις. Με αφορμή λοιπόν την Ημέρα της Γυναίκας, όπως γιορτάζεται εδώ και κάποιες δεκαετίες, 8 προσωπικότητες μοιράζονται μαζί μας τις ιστορίες τους και μας αφηγούνται βάσει των βιωμάτων και των εμπειριών τους, πώς είναι να είσαι γυναίκα το 2022.

H Μαριάνθη είναι μητέρα, ερευνήτρια, αρχιτέκτονας, το κεντρικό πρόσωπο πίσω από δύο φανταστικά προγράμματα του Δήμου Αθηναίων (ΠΟΙΩ- Έτσι Μαθαίνω Καλύτερα) και πολλά άλλα. Όταν τη συναντήσαμε, καταλάβαμε ότι η πολυπραγμοσύνη είναι συνώνυμό της και ο ενθουσιασμός η δεύτερη φύση της.

Με αφορμή τη μέρα, μοιράζεται τη δική της ιστορία επιτυχίας ως γυναίκα και βάζει στο μικροσκόπιο ζητήματα που απασχολούν την Ελλάδα τα τελευταία χρόνια, όπως το #MeToo. Τι πρέπει να αλλάξει, τι πρέπει να μείνει ίδιο και τι είναι αυτό που θα ήθελε να ξέρει ο κόσμος και κυρίως οι άνδρες για την πραγματικότητα του να είσαι γυναίκα;

Αυτή είναι η ιστορία της.

Γυναίκα στην Ελλάδα του 2022

«Ως γυναίκα στην Ελλάδα του 2022, ανησυχώ και νοιάζομαι για τα πάντα. Θέλω και μπορώ να κάνω τα πάντα. Χρειάζομαι περισσότερο χρόνο -και μια καλή κουβέντα στην πορεία.

Αναφορικά με τον συνδυασμό των ρόλων, όλα κάπως καταλήγουν να συνδέονται. Οικογένεια, συνεργάτες και φίλοι. Είναι πολύ εύκολο να χαθείς μέσα στη δουλειά, ειδικά όταν ενθουσιάζεσαι με αυτά που κάνεις, όταν είσαι τυχερή να έχεις πετύχει τη χημεία εσωτερικά με την ομάδα σου και όταν το αποτέλεσμα ξεπερνά τις προσδοκίες σου. Η οικογένεια είναι η ισορροπία σου, με μια σχεδόν μεταφυσική, διαρκή παροχή ενέργειας. Δυστυχώς κατά την πορεία αυτή, χάνεσαι με ανθρώπους που δεν έχεις επαφή στην καθημερινότητα. Και, όπως μου θύμισε ένας φίλος τις προάλλες, μένουμε να αναρωτιόμαστε σαν τον Καβάφη, "Δώδεκα και μισή. Πώς πέρασεν η ώρα. Δώδεκα και μισή. Πώς πέρασαν τα χρόνια"».

H Ελλάδα σε σχέση με το #metoo

«Δεν νομίζω ότι το #MeToo έγινε ποτέ ισχυρό στην Ελλάδα. Η ελληνική νοοτροπία φαίνεται να έχει συνδέσει την έννοια της ισότητας κυρίως με τα δικαιώματα της γυναίκας στο περιβάλλον εργασίας. Πέρα από αυτό, η καθημερινότητα παραμένει προγραμματισμένη με βάση τους παλιούς κώδικες.

Θέλω να ελπίζω ότι η αλλαγή νοοτροπίας θα έρθει μέσα από τους νέους γονείς, οι οποίοι θα καθοδηγήσουν τα παιδιά τους να δημιουργήσουν μια κουλτούρα αμοιβαίου σεβασμού και συμπληρωματικότητας. Και εννοείται ότι η εκπαίδευση πρέπει να το υποστηρίξει all the way.

Ζούμε σε μια έντονη πατριαρχική κοινωνία. Αυτό είναι εμφανές, πχ σε οργανισμούς και επιχειρήσεις, όπου ακόμα και με συντριπτική πλειοψηφία γυναικών, είναι δυσανάλογα υψηλό το ποσοστό των ανδρών στην διοίκηση. Όπως είπα και πριν όμως, είναι θέμα νοοτροπίας και είναι δύσκολο να γίνει αντιληπτό, ακόμα και με καλές προθέσεις».

Ο προσωπικός απολογισμός σε σχέση με τα ερεθίσματα της κοινωνίας

«Σε προσωπικό επίπεδο, οι δυσκολίες γενικά ήταν πολλές. Συνήθως λειτούργησαν ως προκλήσεις και με βοήθησαν να δυναμώσω και να προχωρήσω. Κάποιες φορές λειτούργησαν ως εμπόδια. Ήταν πραγματικά αξεπέραστες και τελικά γύρισα συνειδητά την πλάτη και άλλαξα πορεία, με προσωπικό κόστος.

Θα ήθελα να έχω περάσει περισσότερο χρόνο, παίζοντας και δημιουργώντας. Όταν σπούδαζα Αρχιτεκτονική ένιωθα πως το σχολείο μου είχε δώσει πολύ λίγα σε σχέση με τη δημιουργικότητα και τη φαντασία. Αυτό τελικά βγήκε σε καλό γιατί έθεσε τις βασικές παραμέτρους σε πολλά από τα πράγματα που κάνω σήμερα στην έρευνά μου.

Τα παιδιά μου θα ήθελα να μπορούν να κρίνουν και να κρίνονται. Να μη φοβούνται να εκτεθούν σε κάτι που δεν γνωρίζουν και να διασκεδάζουν μαθαίνοντας. Να είναι πάντα δημιουργικές, γιατί έτσι πάντα θα ανοίγουν νέα μονοπάτια και θα βρίσκουν λύσεις. Να παίζουν συνέχεια για να προετοιμάζονται για το άγνωστο».

Αυτά που πρέπει να αλλάξουν

«Η Ελλάδα έχει τόσες πολλές ιδιαιτερότητες. Ο σύζυγός μου λέει ότι ζούμε τον υπαρκτό σουρεαλισμό. Παρόλο που ελάχιστα πράγματα λειτουργούν βοηθητικά, είναι μια χώρα γεμάτη με όνειρα, υπέρβαση, όρεξη και δημιουργικότητα. Αυτά θα έπρεπε να τα τονίσουμε. Αυτό που θα έπρεπε να αλλάξουμε είναι η τάση μας να απαξιώνουμε, να γενικεύουμε, να στερούμε τον καλό μας λόγο και να ψάχνουμε αδυναμίες. Πρέπει να γίνουμε πιο αξιοκρατικοί, πιο ειλικρινείς και πιο ευγενείς, πρώτα με τους εαυτούς μας και μετά με τους άλλους. Αυτά δεν αλλάζουν με νόμους αλλά με παιδεία. Δεν θα έρθει κάποιος άλλος να μας σώσει. Πρέπει να τα κάνουμε εμείς, οι άνθρωποι της κοινωνίας μας».

Η γυναικεία δύναμη που δεν αντιλαμβάνεται ο ανδροκατούμενος κόσμος

«Να αντιλαμβάνονται πόσα πράγματα “κουβαλάμε”. Να μην υποτιμούνται ή απαξιώνονται οι ευθύνες που έχει μια γυναίκα, οι οποίες είναι πολλές, από την οικογένεια, το σπίτι μέχρι την επαγγελματική δραστηριότητα. Θα ήθελα να μην αντιμετωπίζονται οι ανησυχίες ως “υστερίες”.

Θα ήθελα πολύ να είναι κατανοητή η κόπωση. Είναι διαφορετικός ο τρόπος που σκεπτόμαστε, παίρνουμε τον χρόνο μας γιατί έχουμε αίσθηση της βαρύτητας των αποφάσεων και των συνεπειών τους. Αυτή είναι μια δύναμη που δυσκολεύεται να καταλάβει συνήθως ο ανδροκρατούμενος κόσμος, και την αντιμετωπίζει ως αναβλητικότητα ή αδυναμία. Μόλις καταλήξουμε, όμως, είμαστε σίγουρες, προετοιμασμένες και αποφασισμένες ότι θα λειτουργήσει».