Κωνσταντίνα Μπουρτζή

«Ακόμη και η σκέψη να μπω σε προτεραιότητα, μου δημιουργεί τύψεις»

H Malala Yousafzai έχει πει πως «οι εξτρεμιστές φοβούνται τα βιβλία και τα μολύβια. Τους φοβίζει η δύναμη της μόρφωσης και οι γυναίκες. Φοβούνται τις γυναίκες. Η δύναμη της γυναικείας φωνής τους τρομάζει». Ίσως γιατί οι γυναίκες, τελικά, μπορούν να κάνουν τα πάντα και το αποδεικνύουν καθημερινά, μέσα από κάθε τους ρόλο.

Σε κάθε χώρα η γυναίκα δυναμώνει και εξελίσσεται. Ξεκίνησε από σκληρούς αγώνες για τα δικαιώματά της (αγώνες που δίνει ακόμα και σήμερα) και έφτασε να διαπρέπει σε κάθε τομέα, μακριά από κάθε προκατάληψη και στερεότυπο. Τα τελευταία χρόνια, κατάφερε να υψώσει τη φωνή της μέσα από το κίνημα του #MeToo και να πει, με τρόπο εκκωφαντικό, ιστορίες που αποσιωπούνταν για χρόνια. Οι γυναίκες δεν γιορτάζουν μόνο στις 8 Μαρτίου. Για την ακρίβεια δεν θα έπρεπε να γιορτάζονται καν. Θα έπρεπε να έχουν την επιλογή να μην είναι τέλειες, να μην είναι «ηρωίδες», να μη χρειάζεται να αποδείξουν τίποτα, σε κανέναν. Να είναι ελεύθερες να είναι ό,τι θέλουν.
Σε μια πατριαρχική κοινωνία, όμως, που τις ήθελε υποταγμένες, σε συγκεκριμένα πλαίσια και καλούπια, οι γυναίκες χάραξαν τον δρόμο προς τη χειραφέτησή τους. Για αυτό και αξίζει να γιορτάζονται για κάθε προσπάθεια να αποδείξουν την επάρκεια του φύλου τους, αλλάζοντας επιτέλους αντιλήψεις και συνειδήσεις. Με αφορμή λοιπόν την Ημέρα της Γυναίκας, όπως γιορτάζεται εδώ και κάποιες δεκαετίες, 8 προσωπικότητες μοιράζονται μαζί μας τις ιστορίες τους και μας αφηγούνται βάσει των βιωμάτων και των εμπειριών τους, πώς είναι να είσαι γυναίκα το 2022.

H Κωνσταντίνα Μπουρτζή είναι μητέρα ενός γιου 2,5 ετών και εργαζόμενη εδώ κι έναν μήνα. Παράλληλα, βρίσκεται σε πρόγραμμα απεξάρτησης της 18 Άνω. Μας αφηγείται τη δική της προσωπική ιστορία σε σχέση με το ανδρικό φύλο και όσα ονειρεύεται, μια μέρα, να δει αλλιώς. Τα τελευταία χρόνια, έχουν αλλάξει πολλά στη ζωή της προς το καλύτερο, γιατί τόλμησε να υπερβεί τον εαυτό της. Όσο για το ποιος θα ήταν ο ιδανικός της εαυτός; Μπορεί να έχει πολλές απαντήσεις αλλά σε όλες τον φαντάζεται μόνο μέσα στο σώμα μιας γυναίκας.

Αυτή είναι η ιστορία της.

Τα στερεότυπα και η επανένταξη

«Ως γυναίκα στην Ελλάδα του 2022, νιώθω ότι τώρα άρχιζω να βλέπω κάποια πράγματα ξεκάθαρα. Μέχρι σήμερα, είχε περαστεί στο πετσί μου ότι είμαι υποδεέστερη. Πάντα είχα την ανάγκη να έχω την ψευδαίσθηση ότι είμαι αυτό που είμαι χάρη σε έναν άνδρα. Ότι δηλαδή του οφείλω κάτι επειδή με στηρίζει, με βοηθάει ή επειδή θα έχω κάποιο όφελος από εκείνον. Το είχα ριζωμένο μέσα μου αυτό. Γι' αυτό νιώθω πως είναι σαν να βγαίνω τώρα στην κοινωνία.

Από το 2018 έχω μάθει πολλά για εμένα και τη ζωή. Μέχρι τότε, πίστευα πολλά παραμύθια που τώρα έχω απομυθοποιήσει και σίγουρα έχω πάρει πολλά εφόδια για να προχωρήσω. Όχι τύπου «αν σου τύχει αυτό, πρέπει να κάνεις εκείνο», εφόδια ώστε να μάθω μόνη μου πώς να προστατεύσω τον εαυτό μου, να μάθω να σκέφτομαι, όχι να έχω κάποιον συνέχεια δίπλα μου να με προστατεύει ή να είναι από πάνω μου. 

Δεν σχετιζόμουν ποτέ εύκολα με το άλλο φύλο. Μόνο εξαρτητικά. Και με προβληματίζει πάρα πολύ το πώς θα σχετιστώ από εδώ και πέρα μαζί του. Προσπαθώ να αλλάξω πολλές αντιλήψεις αλλά δεν έκανα εντελώς restart. Ακόμη δυσκολεύομαι να πιστέψω ότι μπορώ μόνη μου. Πάλι νομίζω ότι κάποιος πρέπει να έρθει να με στηρίξει.

Τα στερεότυπα είναι πολλά και τα περισσότερα είναι ριζωμένα μέσα μας. Έχω ζήσει και στην επαρχία, εκεί όπου ο κόσμος εκφράζει περισσότερες προκαταλήψεις για τη γυναίκα, αλλά και στην Αθήνα που είναι επίσης γεμάτη από στερεότυπα -αλλά πιο κεκαλυμμένα.

Στη δουλειά μου, ευτυχώς, δεν υπήρξαν από την αρχή τέτοια στερεότυπα αλλά στην αναζήτηση εργασίας όταν κάποιος δεχόταν να μου πάρει συνέντευξη, αμφέβαλλα για τον εαυτό μου. Αναρωτιόμουν γιατί με επιλέγει. Τα έβαζα με τον εαυτό μου, σχετικά με το που μπορεί να ευθύνομαι εγώ για να μου φέρεται ένας άνδρας, για παράδειγμα, σεξιστικά στη δουλειά. Έχω εγώ την ευθύνη και μέχρι που; Όλα αυτά είναι της κοινωνίας και καλλιεργούνται από μικρή ηλικία.

Τα στερεότυπα, οι αντιλήψεις και τα πιστεύω μας πάνε πίσω. Έχω αλλάξει πολλούς τόπους διαμονής στην Ελλάδα, ψάχνοντας αλλά δεν αλλάζει κάτι από τόπο σε τόπο. Ωστόσο, κάποιες φορές νιώθω πως τα έχω ανάγκη και αυτά. Όχι για να είναι βίωμα στην καθημερινότητά μου, αλλά για να πάω μια εβδομάδα κάπου που υπάρχουν ακόμα, να τα δω και να πω: "Πω, πω, μια χαρά είμαι" και να φύγω». 

Στο τρέξιμο των ρόλων

«Είναι ο πρώτος μου μήνας στη δουλειά. Έχω δυσκολευτεί πολύ, όχι εξαιτίας της σωματικής κούρασης. Αυτό που με δυσκολεύει, είναι το άγχος να μην αφήνω κάποιες φορές κάτι πίσω. Το οποίο γίνεται αναπόφευκτα και με πιάνουν τύψεις. Είτε αφορά τη δουλειά, είτε το παιδί μου. Τότε είναι που με χτυπά περισσότερο από όλα η ενοχή, αλλά φοβάμαι μη χάσω τη δουλειά. Την έχω ανάγκη για να προχωρήσω.

Εμένα με αφήνω πάντα πίσω τελευταία, όσα δηλαδή θέλει η Κωνσταντίνα. Νιώθω τις λιγότερες τύψεις έτσι. Είμαι ωστόσο πλέον σε μια φάση που καταλαβαίνω ότι αυτό δεν θα με βοηθήσει, δεν θα με κάνει ευτυχισμένη το να αφήνω δηλαδή πίσω εμένα.

Ακόμη και η σκέψη, όμως, να μπω σε προτεραιότητα, μου δημιουργεί τύψεις. Καταλαβαίνω φυσικά ότι κάτι παίζει από πίσω και γι' αυτό προσπαθώ να το αλλάξω και να το ισορροπήσω κάπως».

Γυρίζοντας τον χρόνο πίσω

«Αυτό που θα ήθελα από μικρή, θα ήταν να έχω δίπλα μου ανθρώπους που θα μπορούσα να συζητήσω, να συμβουλευτώ όπως έχει ανάγκη ένα παιδί για να χτίσει τη δική του άποψη και θεωρία. Όχι απλώς να έρθει κάποιος να μου πετάξει τη δική του θεωρία και μαυρίλα και να μου πει έτσι είναι, αυτό είναι και τελείωσε (και αυτό το είχα).

Δεν μου αρέσει να μου επιβάλλουν απόψεις και πιστεύω, αλλά θα ήθελα να έχω κοντά μου κάποιον ή κάποιους που θα με βοηθούσαν να διαμορφώσω μόνη μου τις αντιλήψεις μου.

Αν μπορούσα να κρατήσω ή να αλλάξω κάτι, θα κρατούσα σίγουρα τις ωραίες τοποθεσίες και τους ανθρώπους που έχουν ζεστή καρδιά. Υπάρχουν πολλοί καλοί άνθρωποι, υπάρχει κόσμος που έχει τη νοοτροπία του να βοηθά, αλλά δεν το κάνουν όλοι. Μου αρέσουν αυτοί οι άνθρωποι, με κάνουν να νιώθω μια ασφάλεια. 

Για το μέλλον δεν θα ήθελα να ξέρω κάτι. Μου αρέσει η μαγεία της κάθε στιγμής και των μικρολαθών (όσο πιο ανώδυνα γίνεται βέβαια, γιατί κάναμε και μεγάλα λάθη). Είμαι εδώ και προσπαθώ».

Τι πρέπει να ξέρει ένα παιδί, μεγαλώνοντας

«Ο γιος μου είναι 2 1/2 χρονών, τον μεγαλώνω μόνη μου. Με τον πατέρα του ήμασταν μαζί στη χρήση, εκεί γνωριστήκαμε. Εγώ επέλεξα να μπω στο πρόγραμμα ενώ εκείνος επέλεξε να συνεχίσει, οπότε το παιδί δεν έχει επαφή μέχρι εκείνος να αποφασίσει (αν αποφασίσει) να κάνει κάτι παρόμοιο. Μεγαλώνει μόνο με εμένα και μόνο με γυναίκες. Με βοηθάει η αδερφή μου και οι κοπέλες στον ξενώνα. 

Θεωρώ πως μπορώ να τον μάθω πολύ ωραία πράγματα. Να γίνει πολύ ωραίος άνθρωπος. Αυτό θέλω βασικά, να μάθει να είναι ευτυχισμένος και ευχαριστημένος με αυτά που έχει. Να είναι ωραίος άνθρωπος και να μην είναι κολλημένος. Να μην... πολλά δεν θα ήθελα να είναι, αλλά μου αρκεί να είναι ένας ωραίος άνθρωπος, ευχαριστημένος με τον εαυτό του γιατί αν δεν είναι, θα βασανίσει όποια γυναίκα βρεθεί δίπλα του, (όπως κι εμείς οι γυναίκες). Θέλω να είναι υγιής σε όλα τα επίπεδα». 

Η γνωστή - άγνωστη πραγματικότητα του να είσαι γυναίκα

«Μία γυναίκα δεν είναι απλά μία γυναίκα, όπως την έχουν πολλοί από τους άνδρες στο μυαλό τους. Μπορεί να είναι πολλά άλλα, εργαζόμενη, μητέρα, θεραπευόμενη όπως εγώ, μπορεί να είναι σύζυγος, αδερφή, ξαδέρφη, είναι πολλά. Είναι πάρα πολλοί οι ρόλοι και μπορείς τελικά να τα συνδυάσεις όλα αν και δεν είναι εύκολο. Κάτι θα πάει καλύτερα, κάτι θα πάει λίγο πιο πίσω, μετά θα αλλάξει και θα μπουν και πάλι προτεραιότητες.

Εμένα μου αρέσει που είμαι γυναίκα, πάντα μου άρεσε παρά τις δυσκολίες που έχω περάσει στη ζωή μου. Κάποια στιγμή, λίγο πριν μπω στο κλειστό, μάς είχε ζητήσει ένας θεραπευτής να φτιάξουμε μια φανταστική ιστορία για το ποιοι θα θέλαμε να είμαστε σε έναν ιδανικό κόσμο. Αν ξαναγεννιόμουν, πάλι γυναίκα θα ήθελα να ήμουν. Μου αρέσει αυτό το πολύπλοκο, το πολύπλευρο, το γεμάτο. Δεν βαριέμαι, υπάρχει συνέχεια κάτι που μου δίνει ζωντάνια και οφείλεται στη φύση μας».  

Ιστορίες να σκεφτείς

«Μου αρέσει η ζωή έτσι όπως είναι. Νιώθω καλά που έστω μία φορά την εβδομάδα μπορεί να μου τύχει κάτι που θα με βγάλει από αυτό το απογοητευτικό που κυριαρχεί. Μπορεί να βρεθεί ένας άνθρωπος στον δρόμο ή στο λεωφορείο, ένας περαστικός και να πούμε κάτι και να καταλάβω ότι υπάρχει και φως. Εμένα αυτό με κάνει να νιώθω καλά και με κάνει να θέλω να προχωρήσω». 

Προς κάθε εξαρτημένη γυναίκα που γιορτάζει σήμερα

«Θα ήθελα να απευθυνθώ στις εξαρτημένες γυναίκες και να τους πω ότι είναι πολύ ωραία εμπειρία να προσπαθείς να αλλάξεις και ότι είναι ακόμη πιο ωραία να βλέπεις ότι το καταφέρνεις και ότι τελικά γίνεται. Εγώ δεν πίστευα καθόλου στον εαυτό μου και σε αυτό που πήγαινα να κάνω όταν το ξεκίνησα. Ακόμη κάποιες φορές μιλάω και φέρομαι στον εαυτό μου σαν να μην το πιστεύω ακόμα, αλλά γίνεται. Είναι εφικτό και είναι ωραίο, είναι πολύ ωραίο».